Πρόσφατα, έπεσα πάνω σε ένα βίντεο στο TikTok που παρέθετε τις απαντήσεις του ChatGPT στην ερώτηση: «Αν ήσουν ο σατανάς και ήθελες να εμποδίσεις μια νεαρή γυναίκα από το να γνωρίσει τις δυνατότητές της και να εκπληρώσει τον σκοπό της ζωής της, πώς θα το έκανες;»
Τώρα, προσωπικά δεν είμαι θρησκευόμενη και δεν πιστεύω ότι αυτές οι πρακτικές αφορούν αποκλειστικά γυναίκες, όμως σε ένα γενικότερο πλαίσιο βρήκα τις απαντήσεις αρκετά συναρπαστικές – και ειλικρινά, εξαιρετικά εύστοχες. Οι στρατηγικές που περιγράφονται από το ChatGPT αντικατοπτρίζουν ακριβώς αυτό που συναντώ στις συνεδρίες μου αλλά και την δική μου εμπειρία. Είναι πράγματα που κάνουμε εμείς στον εαυτό μας ή καλλιεργούνται απο το περιβάλλον μας, συνειδητά ή όχι.
Η αλήθεια είναι ότι είτε πρόκειται για τον ίδιο μας τον εαυτό, το περιβάλλον ή την κοινωνία γενικότερα, υπάρχουν συκεκριμένα “μοτίβα σαμποτάζ” που μπορούν να μας κρατήσουν κολλημένους και αποκομένους απο την πραγματική μας δυναμική. Αν λοιπόν και εσύ έχεις αναρωτηθεί γιατί ενώ βάζεις στόχους, κάνεις μεγάλα όνειρα και θέλεις να κάνεις πράγματα να συμβούν, με κάποιο τρόπο, κάπου κολλάς, δώσε προσοχή, γιατί συμβαίνει κάπως έτσι:
Υπονομεύεις την Αξία σου
Πώς μοιάζει:
Διαρκώς αμφισβητείς την αξία σου. Εστιάζεις στα ελαττώματά, τις αδυναμίες σου και σε όλα όσα «πρέπει» να είσαι, παρά σε αυτό που είσαι. Καμιά φορά είναι δύσκολο να το εντοπίσεις γιατί κρύβεται εύκολα πίσω από το χιούμορ, την ευγένεια ή την διάθεση σου να βάζεις τις ανάγκες σου σε δεύτερη μοίρα. Και φυσικά αυτό μπορεί να καλλιεργηθεί. Ακομα και αν έχεις μεγάλη αυτοεκτίμηση, αν βρεθείς σε ένα περιβάλλον που σε υποτιμούν ή υπονομευουν την αξία σου, από κάποιο σημείο και μετά θα αρχίσεις να το κάνεις εσύ στον εαυτό σου.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Όταν η αυτοεκτίμηση σου είναι χαμηλή, αρχίζεις να αμφισβητείς την αξία σου. Συμβιβάζεσαι. Στοχεύεις πιο χαμηλά. Η αλήθεια είναι ότι μπορείς να καταφέρεις πολλά, αλλά αν δεν το πιστέψεις εσύ, κανείς άλλος δεν θα το κάνει.
Περιβάλλεσαι από Αρνητικούς – Χειριστικούς Ανθρώπους
Πώς μοιάζει:
Περιτριγυρίζεσαι από αρνητικούς, χειριστικούς ανθρώπους και τοξικές συμπεριφορές σε αποθαρρύνουν από το να αλλάξεις και να εξελιχθείς. Είναι σχέσεις —ρομαντικές, φιλικές, ακόμη και οικογενειακές— μέσα στις οποίες νιώθεις συχνά κουρασμένη- σαν να χάνεις την ενέργεια σου- και σε εμποδίζουν από το να επικεντρωθείς στους στόχους σου.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Είμαστε ο μέσος όρος των ανθρώπων με τους οποίους περνάμε τον περισσότερο χρόνο. Εάν ο κύκλος σου είναι γεμάτος αρνητικότητα, ή ανθρώπους που δεν καταλαβαίνουν τους στόχους σου είναι σχεδόν αδύνατο να παραμείνεις συγκεντρωμένη στην ανάπτυξή σου. Ο κύκλος μας, μπορεί να λειτουργεί σαν ώθηση, δύναμη, ασφάλεια και έμπνευση για να εξελιχθούμε ή βάρος που μας κρατάει πίσω, σε μια παλιά αλλά γνωστή και ασφαλή εκδοχή του εαυτού μας.
Εστιάζεις στον Φόβο της Αποτυχίας
Πώς μοιάζει:
Αυτός ο παραλυτικός φόβος ότι θα ντροπιάσεις τον εαυτό σου, θα αποτύχεις ή θα απορριφθείς. Και τι κάνεις; Μένεις στη θέση σου. Δεν προσπαθείς. Λες στον εαυτό σου ότι περιμένεις «την κατάλληλη στιγμή» (που δεν έρχεται ποτέ, παρεμπιπτόντως). Αποφεύγεις οτιδήποτε είναι επικίνδυνο, άγνωστο ή διαφορετικό κάτι που κατά ειρωνικό τρόπο σε εμποδίζει να αναπτυχθείς.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Η ανάπτυξη συμβαίνει μόνο έξω από τη ζώνη άνεσης σου. Ναι, η αποτυχία είναι πιθανή, αλλά το ίδιο είναι και η επιτυχία. Εάν αφήσεις τον φόβο της αποτυχίας να σε παραλύσει, θα χάσεις κάθε ευκαιρία να γίνεις όσα μπορείς να είσαι.
Κυνηγάς Επιφανειακούς Στόχους
Πώς μοιάζει:
Δίνεις προτεραιότητα στην υλική επιτυχία, την εμφάνιση ή την εξωτερική επιβεβαίωση έναντι της προσωπικής σου εξέλιξης. Ξοδεύεις χρόνο ανησυχώντας για το πώς σε αντιλαμβάνονται οι άλλοι – προσπαθώντας να φαίνεσαι πετυχημένη/ευτυχισμένη/υγιής, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στον κοινωνικό σου κύκλο – αντί να εστιάσεις σε αυτά που πραγματικά σε ικανοποιούν και σε γεμίζουν.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Οι επιφανειακοί στόχοι θα σου δώσουν βραχυπρόθεσμη επιβεβαίωση, αλλά δεν μπορούν να ικανοποιήσουν το βαθύτερο μέρος του εαυτού σου που επιθυμεί το σκοπό. Αν κυνηγάς το status, τις διακρίσεις, τα χρήματα, την επιβεβαίωση σε βάρος της προσωπικής σου ανάπτυξης, οι πιθανότητες είναι στο τέλος θα βιώσεις ένα burnout και θα αναρωτιέσαι γιατί μετά από όλα αυτα, έχεις ακόμα αυτή την αίσθηση του ανεκπλήρωτου.
Θυματοποιείσαι
Πώς μοιάζει:
Νιώθεις ότι η ζωή συμβαίνει σε σένα, όχι για σένα. Κατηγορείς τις περιστάσεις, τους ανθρώπους, το σύμπαν και τον ανάδρομο Ερμή, γιατί δεν είσαι εκεί που θέλεις να είσαι. Αυτή η νοοτροπία σε εμποδίζει να αναλάβεις την ευθύνη για τη δική σου ανάπτυξη.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Όταν πιστεύεις ότι δεν έχεις κανέναν έλεγχο, δεν θα αναλάβεις δράση. Η πραγματικότητα είναι ότι έχεις περισσότερη δύναμη από ό, τι νομίζεις. Αλλά για να αποκτήσεις πρόσβαση σε αυτή, πρέπει να σταματήσεις να κατηγορείς εξωτερικούς παράγοντες και να αναλάβεις την ευθύνη των επιλογών σου.
Συγκρίνεις Διαρκώς
Πώς μοιάζει:
Ατελείωτο σκρολαρισμα στα social όπου μετράς τον εαυτό σου σε σχέση με τους άλλους και πιστεύεις ότι όλοι οι άλλοι τα πάνε καλύτερα, ότι είναι πιο επιτυχημένοι, πιο ελκυστικοί, όλα μαζί. Spoiler: δεν είναι. Συγκρίνεσαι με συνεργατες, με άλλους γονείς στο σχολείο, με την/τον πρώην του συντρόφου σου. Δεν υπάρχει όριο. Ένα μέτρο σύγκρισης υπάρχει πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού σου και συνήθως σε βγάζει πιο λίγη/ο.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Η σύγκριση είναι ο κλέφτης της χαράς και της ανάπτυξης. Όσο περισσότερο εστιάζεις σε αυτό που κάνουν οι άλλοι, τόσο λιγότερη ενέργεια έχεις να επενδύσεις στο δικό σου ταξίδι. Πίστεψε με, το μόνο άτομο με το οποίο θα πρέπει να συγκρίνεις τον εαυτό σας είναι αυτό που ήσουν χθες.
Εστιάζεις στην Τελειότητα
Πώς μοιάζει:
Η πεποίθηση ότι αν δεν είναι τέλειο, δεν αξίζει να το κάνεις. Έτσι, αντί να σημειώνεις πρόοδο, κολλάς στον προγραμματισμό, τροποποιώντας κάθε μικρή λεπτομέρεια μέχρι να τελειώσει ο χρόνος, η διάθεση ή το κουράγιο να ξεκινήσεις.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Η τελειομανία παραλύει. Είναι μια δικαιολογία μεταμφιεσμένη σε φιλοδοξία. Η αλήθεια; Τίποτα δεν θα είναι ποτέ τέλειο. Όσο πιο γρήγορα εκτιμήσεις και δώσεις βάση στην πρόοδο έναντι της τελειότητας, τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσεις να επιτυγχάνεις τους στόχους σου.
Αποφεύγεις τη Συναισθηματική Θεραπεία
Πώς μοιάζει:
Αγνοείς/ κρύβεις ή αποφεύγεις να αντιμετωπίσεις τις πληγές του παρελθόντος ή λες στον εαυτό σου ότι είσαι καλά ενώ δεν είσαι. Αποφεύγεις τη θεραπεία, ή οποιαδήποτε μορφή συναισθηματικής εργασίας ή ενδοσκόπησης επειδή αισθάνεσαι πολύ άβολα ή επώδυνα.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Οι μη επουλωμένες πληγές δεν εξαφανίζονται απλώς – σαμποτάρουν το μέλλον σου. Εάν δεν αντιμετωπίσεις και δεν επεξεργαστείς τον πόνο του παρελθόντος, θα συνεχίσει να επηρεάζει τις αποφάσεις σου, τις σχέσεις σου και το πώς βλέπεις τον εαυτό σου.
Εξαντλείς τον Εαυτό Σου
Πώς μοιάζει:
Αναλαμβάνεις πάρα πολλά ταυτόχρονα—εργασία, οικογένεια, προσωπικούς στόχους με αποτέλεσμα να εξαντλήσει (και να αναγκαστικά να υπολειτουργείς σε κάποιους τομείς). Μπορεί να περηφανευεσαι σε άλλους για το πόσο «απασχολημένη» είσαι και πόσα πολλά διαχειρίζεσαι, παραδέξου το όμως βαθιά μέσα σου είσαι κουρασμένη/ος.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Η εξουθένωση είναι πραγματική και είναι ένας από τους πιο γρήγορους τρόπους να εκτροχιάσεις την ανάπτυξή σου. Δεν μπορείς να εστιάσεις σε αυτό που πραγματικά έχει σημασία εάν τρέχεις διαρκώς χωρίς διακοπή. Η παύση είναι επίσης παραγωγική και απαραίτητη. Και επιτέλους κάπου τέλος με το #hustleculture!
Συμβιβάζεσαι με Λίγα
Πώς μοιάζει:
Επιλέγεις την άνεση και την ασφάλεια από την ανάπτυξη. Πείθεις τον εαυτό σου ότι η μετριότητα είναι ευκολότερη, ασφαλέστερη και ότι το να κυνηγήσεις τα όνειρα σου είναι πολύ επικίνδυνο ή μη ρεαλιστικό. Και συμβιβάζεσαι.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Το βόλεμα σε κρατά μικρή/ο. Μπορεί να αισθάνεσαι ασφάλεια αυτή τη στιγμή, αλλά μακροπρόθεσμα οδηγεί σε δυσαρέσκεια.
Κουβαλάς το Σύνδρομο Απατεώνα
Πώς μοιάζει:
Ακόμα κι όταν τα καταφέρνεις, νιώθεις ότι κάπως -κάποιους έχεις ξεγελάσει. Πείθεις τον εαυτό σου ότι η επιτυχία σου είναι τυχαία και ότι ανά πάσα στιγμή, κάπως αυτό θα αποκαλυφθεί
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Το σύνδρομο απατεώνα σε εμποδίζει να αξιοποιήσεις πλήρως την δυναμική σου. Όσο αυτό υπάρχει θα νιώθεις ότι σε ένα βαθμό προσποιείσαι και ότι η επιτυχία δεν σου ανήκει, ανεξάρτητα από το πόσα πετυχαίνεις. Ξεκίνα να αποδέχεσαι και να αναγνωρίζεις τις επιτυχίες σου ως δικές σου 100/% – και να τις γιορτάζεις.
Αγνοείς τη Διαίσθηση σου
Πώς μοιάζει:
Αγνοείς την εσωτερική σου φωνή, αυτή που προσπαθεί να σε καθοδηγήσει προς αυτό που είναι σωστό για σένα. Την αμφισβητείς, ζητάς και παίρνεις εξωτερικές απόψεις και αμφιβάλλεις για τα δικά σου ένστικτα.
Γιατί σε κρατάει πίσω:
Η διαίσθηση σου είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος σου. Όταν αποσυνδέεσαι από αυτή, χάνεις την επαφή με το σκοπό και την κατεύθυνση σας. Εμπιστεύσου την εσωτερική σου σοφία – ξέρει τι είναι καλύτερο για σένα.
Αν κάτι από τα παραπάνω σου φάνηκε γνώριμο δεν είσαι μόνη/ος. Όλοι έχουμε τρόπους που εν αγνοία μας, μας κρατούν πίσω. Τα καλά νέα είναι ότι κάθε είδους σαμποτάζ – από τον ίδιο μας τον εαυτό ή το περιβάλλον μας- μπορεί να ξεπεραστεί. Ξεκινά με την αυτογνωσία και το θάρρος να αναλάβεις δράση – όσο μικρή κι αν είναι.
Και τώρα που έφτασες ως εδώ, πήγαινε το ένα βήμα παρακάτω. Αφιέρωσε λίγο σήμερα για να σκεφτείς: τι σε εμποδίζει από το αναπτύξεις τις δυνατότητες σου και να εξελιχθείς στην καλύτερη εκδοχή σου; Και το πιο σημαντικό, τι θα κάνεις για αυτό;