Έχεις αναρωτηθεί ποτέ αν μια απλή σκέψη μπορεί να αλλάξει την υγεία σου; Στις μέρες μας, όπου οι ψυχοσωματικές ασθένειες επικρατούν ολοένα και περισσότερο, είναι προφανές ότι ο εσωτερικός μας κόσμος – οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις και τα συναισθήματα μας – μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τη σωματική μας υγεία. Αυτό που συχνά παραβλέπετε, ωστόσο, είναι η αξιοσημείωτη ικανότητα του μυαλού μας όχι μόνο να μας αρρωσταίνει αλλά και να ενεργοποιεί τη θεραπεία μέσα στο σώμα μας. Μια ιδέα που ανοίγει νέους ορίζοντες δυνατοτήτων για την υγεία και τη γενικότερη ευεξία μας.
Μια ομιλία TED που αλλάζει τα δεδομένα
Πρόσφατα έπεσα πάνω στην ομιλία της Dr. Alia Crum στο TEDxTraverseCity, «Άλλαξε τη νοοτροπία σου, άλλαξε το παιχνίδι», η οποία προσφέρει μια διεισδυτική εικόνα για τη δύναμη του μυαλού και έγινε η αφορμή για αυτό το άρθρο. Η ομιλία της Dr. Crum είναι ένα ταξίδι στην επιστήμη της νοοτροπίας, διερευνώντας πώς οι βασικές μας πεποιθήσεις για τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας μπορούν να διαμορφώσουν τη φυσική μας πραγματικότητα.
Ένα ταξίδι στη δύναμη της σκέψης
Σκέψου να πίνεις ένα milkshake και το σώμα σου να ανταποκρίνεται όχι τόσο στα συστατικά του, αλλά κυρίως σε αυτό που πιστεύεις για αυτό. Όχι, δεν πρόκειται για σκηνή από ταινία επιστημονικής φαντασίας πρόκειται για πραγματική επιστήμη. Οι έρευνες που παρουσιάστηκαν στη συγκεκριμένη ομιλία εξερευνούν ακριβώς αυτό και εμβαθύνουν στο πώς οι αντιλήψεις μας μπορούν να επηρεάσουν απτά τη φυσική μας κατάσταση.
Το πείραμα του milkshake: Ένα νόστιμο τεστ πίστης
Φαντάσου αυτό: σου δίνουν ένα milkshake. Τι μια μέρα στο παρουσιάζουν ως μια ‘αμαρτωλή’ λιχουδιά γεμάτη θερμίδες. Την άλλη μέρα, το ίδιο ακριβώς ρόφημα στο παρουσιάζουν ως υγιεινή επιλογή με ελάχιστες θερμίδες. Το συγκεκριμένο πείραμα έδειξε ότι η απόκριση του σώματός μας ευθυγραμμίζεται με αυτό που πιστεύουμε ότι καταναλώνουμε και όχι με αυτό που στην ουσία είναι. Είναι εντυπωσιακό ότι όταν οι συμμετέχοντες νόμιζαν ότι κατανάλωναν το ρόφημα με τις πολλές θερμίδες, τα επίπεδα γκρελίνης του σώματός τους – μια ορμόνη που σηματοδοτεί την πείνα – έπεσαν σημαντικά, μιμούμενοι την απόκριση σε ένα πιο χορταστικό γεύμα. Αντίθετα, όταν το ίδιο ρόφημα παρουσιάστηκε ως χαμηλών θερμίδων, τα επίπεδα γκρελίνης δεν μειώθηκαν τόσο πολύ. Αυτή η πρωτοποριακή μελέτη δείχνει ότι αυτό που πιστεύουμε για το τι καταναλώνουμε έχει άμεσο αντίκτυπο στη φυσιολογική απόκριση του σώματός μας.
Μετατροπή της ρουτίνας σε άσκηση απλά με τη σκέψη
Μια άλλη συναρπαστική μελέτη, περιλάμβανε καθαρίστριες ξενοδοχείων. Αυτές οι γυναίκες, που ασχολούνταν με σωματικά απαιτητικές καθημερινές εργασίες, δεν αντιλαμβάνονταν τη δουλειά τους ως άσκηση. Όταν μια ομάδα από αυτές ενημερώθηκε ότι η εργασία τους όντως μετρούσε ως σημαντική σωματική άσκηση, συνέβη κάτι αξιοσημείωτο. Όσες πίστεψαν αυτή τη νέα προοπτική βίωσαν σε βάθος χρόνου πολλαπλά οφέλη στη υγεία τους, όπως απώλεια βάρους και μειωμένη αρτηριακή πίεση, παρά την έλλειψη αλλαγής στη σωματική τους ρουτίνα. Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει την ιδέα ότι η αντίληψή μας για τις δραστηριότητές μας μπορεί να τις μετατρέψει σε ευκαιρίες για υγεία και ευεξία. Δεν είναι εκπληκτικό πώς μια αλλαγή προοπτικής μπορεί να οδηγήσει σε πραγματικές φυσικές αλλαγές;
Η ιατρική και η επιρροή της σκέψης μας
Ο αντίκτυπος της νοοτροπίας επεκτείνεται στη σφαίρα της ιατρικής καθώς είναι αρκετές οι μελέτες που δείχνουν ότι το πώς οι ασθενείς αντιλαμβάνονται και αναμένουν την επίδραση των θεραπειών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις εμπειρίες τους. Δεν είναι άλλωστε τυχαία τα φαινόμενα Placebo & Nocebo. Το φαινόμενο Placebo δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό τρικ. Είναι μια πραγματική απόδειξη της εσωτερικής μας δύναμης. Σε πολυάριθμες μελέτες, ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκαν χάπια ζάχαρης, επιβεβαιώνοντας τους τις θεραπευτικές του ιδιότητες, έδειξαν αξιοσημείωτα ποσοστά ανάρρωσης. Υπολογίζεται ότι έως και το 32% όλων των ιατρικών θεραπειών προέρχονται από το φαινόμενο Placebo, που σημαίνει ότι οι άνθρωποι απλώς πιστεύουν ότι θεραπεύονται και καταλήγουν να θεραπεύονται μόνοι τους. Στον αντίποδα είναι το φαινόμενο Nocebo, όπου οι αρνητικές προσδοκίες οδηγούν σε δυσμενή αποτελέσματα. Αυτό φάνηκε έντονα σε μελέτες όπου οι ασθενείς ανέπτυξαν συμπτώματα απλώς και μόνο επειδή πίστευαν ότι θα τους συμβούν, ακόμη και απουσία φυσικής αιτίας. Αν τα παραπάνω μας κάνουν κάτι ξεκάθαρο είναι ότι το μυαλό και το σώμα μας συνδέονται και δεν γίνεται να τα αντιμετωπίζουμε πλέον ξεχωριστά. Για την ακρίβεια υπάρχει ανάγκη για μια πιο ολιστική προσέγγιση στην ιατρική, όπου η νοοτροπία του ασθενούς θα θεωρείται αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας.
Αξιοποιώντας τη νοητική μας δύναμη
Πως όμως μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτή τη γνώση στην καθημερινότητά μας; Η επίγνωση της νοοτροπίας μας, των σκέψεων μας, είναι το πρώτο βήμα προς την αξιοποίηση της δύναμής της. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε και να αξιολογήσουμε εάν η τρέχουσα νοοτροπία μας μας εξυπηρετεί και να αναζητήσουμε τρόπους να υιοθετήσουμε πιο ωφέλιμες προοπτικές. Αλλάζοντας την αντίληψή μας για την υγεία, τις δραστηριότητές μας και τη συνολική μας ευεξία, μπορούμε να επιφέρουμε πραγματική αλλαγή στη φυσική μας κατάσταση. Δεν πρόκειται για την άρνηση της ιατρικής επιστήμης, αλλά για τη συμπλήρωσή της με ένα ισχυρό νοητικό πλαίσιο.
Μετασχηματιστική σκέψη: Ένα βήμα προς τη θεραπεία
Το ταξίδι της κατανόησης της θεραπευτικής δύναμης του μυαλού αφορά τη μεταμορφωτική σκέψη. Πρόκειται για τη μετάβαση από το «είμαι άρρωστη/ος» στο «θεραπεύομαι» ή “είμαι θεραπευόμενη/ος”, από το «δεν μπορώ» στο «είμαι ικανή/ος». Το να βλέπουμε την υγιεινή διατροφή ως απολαυστική, το άγχος ως μια ευκαιρία ανάπτυξης και το να υιοθετούμε μια θετική στάση για την θεραπεία που λαμβάνουμε, μπορεί να μεταμορφώσει τις εμπειρίες μας και να ενισχύσει την ευημερία μας. Κάθε σκέψη, κάθε επιβεβαίωση, είναι ένα βήμα προς τον πιο υγιή εαυτό μας.
Συμβουλές για δράση: Καλλιεργώντας μια θεραπευτική νοοτροπία
Η ενσωμάτωση αυτών των παραπάνω γνώσεων στην καθημερινή σου ζωή μπορεί να είναι πραγματικά μεταμορφωτική. Ακολουθούν μερικές πρακτικές συμβουλές που θα σε βοηθήσουν να αξιοποιήσεις περαιτέρω τη δύναμη του μυαλού σου για υγεία και θεραπεία:
- Ενσυνείδητος στοχασμός: Ξεκίνα τη μέρα σου εστιάζοντας σε θετικές επιβεβαιώσεις για την υγεία σου. Για παράδειγμα, δοκίμασε να λες, «Σήμερα, τρέφω το σώμα και το μυαλό μου με θετικές σκέψεις και υγιείς επιλογές».
- Journaling: Κράτα ένα ημερολόγιο υγείας. Κάθε μέρα, γράψε κάτι που έκανες και συνέβαλε στη σωματική και ψυχική σου ευεξία. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει υγιεινή διατροφή, άσκηση ή στιγμές διαχείρισης του στρες.
- Αναδιαμόρφωσε τον εσωτερικό σου διάλογο: Κάθε φορά που πιάνεις τον εαυτό σου να σκέφτεται αρνητικά για την υγεία ή το άγχος σου, αναπλαισίωσε συνειδητά τη σκέψη σου. Για παράδειγμα, αν σκέφτεσαι, «Το άγχος που αισθάνομαι είναι εξουθενωτικό», δοκίμασε να το αλλάξεις σε, «Το άγχος μου είναι ένα σημάδι ότι είμαι παθιασμένη/ος με αυτό που κάνω και μπορώ να το διαχειριστώ».
- Εξασκήσου στον οραματισμό: Αφιέρωσε λίγα λεπτά κάθε μέρα βλέποντας νοητά το σώμα σου να θεραπεύεται και να ευδοκιμεί. Φαντάσου τις θετικές αλλαγές να συμβαίνουν μέσα σου καθώς επικεντρώνεσαι σε σκέψεις ανάκαμψης και ευεξίας.
- Όρισε εβδομαδιαίες προθέσεις για την υγεία σου: Κάθε εβδομάδα, όρισε μια συγκεκριμένη πρόθεση για την υγεία σου. Για παράδειγμα, «Αυτή την εβδομάδα, θα δω τις προπονήσεις μου ως μια γιορτή του τι μπορεί να κάνει το σώμα μου» ή «Θα δω τις δύσκολες εργασίες ως ευκαιρίες για ανάπτυξη και ενδυνάμωση».
- Εξασκήσου στην ευγνωμοσύνη: Ολοκλήρωσε τη μέρα σου με μια πρακτική ευγνωμοσύνης. Σκέψου 3 πράγματα που σχετίζονται με την υγεία και την ευεξία σου για τα οποία είσαι ευγνώμων. Αυτή η πρακτική βοηθά στην καλλιέργεια μιας θετικής νοοτροπίας για το σώμα και την υγεία σου.
- Εκπαιδευτική Ενδυνάμωση: Συνέχισε να εκπαιδεύεις τον εαυτό σου τροφοδοτώντας το μυαλό σου με χρήσιμο και ωφέλιμο υλικό. Η παρακολούθηση ντοκιμαντέρ όπως το “Heal” (2017) ή ομιλίες TED όπως της Dr. Alia Crum “Άλλαξε τη νοοτροπία σου, άλλαξε το παιχνίδι” μπορούν να σου προσφέρουν συνεχή έμπνευση και γνώση για να ενισχύσουν τη νοοτροπία σου.
- Βρες την φυλή σου: Συνδέσου με ανθρώπους που μοιράζονται τους στόχους υγείας σου. Το να βρίσκεσαι κοντά σε άτομα με το ίδιο σκεπτικό μπορεί να ενισχύσει το ταξίδι της θετικής νοοτροπίας σου.
Αγκαλιάζοντας τον Εσωτερικό σου Θεραπευτή
Κλείνοντας, αν υπάρχει κάτι που θα ήθελα να κρατήσεις από όλα αυτά είναι ότι το μυαλό σου έχει τεράστια δύναμη στην υγεία σου και μπορεί να κρατά το κλειδί για την θεραπεία σου σε όλα τα επίπεδα (σωματικά και ψυχολογικά). Διαμορφώνοντας συνειδητά τις πεποιθήσεις και τις αντιλήψεις σου, μπορείς να ξεκλειδώσεις μια απίστευτη ικανότητα για θεραπεία και ευεξία και να ανοίξεις την πόρτα σε μια ολιστική προσέγγιση της υγείας. Εκεί όπου το μυαλό και το σώμα σου θα συνεργάζονται αρμονικά για την ολιστική ευημερία σου.