Αυτό το κείμενο το είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου. Όταν άρχισα ξανά να βλέπω το φως να μπαίνει στη σκέψη μου, υποσχέθηκα ότι κάποια στιγμή θα γράψω για εκείνους τους μήνες που γύρω μου έβλεπα μόνο σκοτάδι και παρόλα αυτά το ανέβαλα διαρκώς. Ίσως γιατί ακόμα και τώρα που έχει περάσει κάποιο διάστημα η θύμηση των τότε σκέψεων μου και οι μνήμες εκείνης της περιόδου μου προκαλούν μεγάλη θλίψη, ίσως πάλι γιατί δεν έχω υπάρξει ποτέ στο παρελθόν τόσο ωμά ειλικρινής για κάτι τόσο δικό μου και αυτό με τρομάζει. Όμως για κάποιο λόγο αισθάνομαι ότι το χρωστάω σε εμένα αλλά και στους γνωστούς και άγνωστους που βρίσκονται ή βρέθηκαν κάποια στιγμή να παλεύουν με τους δικούς τους δαίμονες, οπότε να που το ξεκινάω.
Στη δική μου περίπτωση, τυπικά τουλάχιστον, η αρχή του τέλους ξεκίνησε με μια δουλειά που δεν πήγε όπως θα ήθελα και με άφησε από το πουθενά ξεκρέμαστη, κουρασμένη και με άπειρες υποχρεώσεις που έπρεπε να καλύψω και εγώ απλά δεν άντεχα. Παρόλα αυτά αν θέλω να είμαι ειλικρινής (και μόνο αυτό θέλω πλέον) θα πρέπει να ομολογήσω ότι τα συμπτώματα της κατάθλιψης τα κουβαλούσα χρόνια. Άλλες φορές ήταν επίμονα και σχεδόν φανερά και άλλες υπέβοσκαν απλά στο βάθος, αλλά ήταν πολύ καιρό μαζί μου. Και η δουλειά, οι δουλειές για την ακρίβεια, η διαρκής επιμονή μου να κινούμε και οι πολλές ανά διαστήματα δραστηριότητες μου, δεν ήταν παρά περισπασμοί στο κενό που μεγάλωνε μέσα μου. Ο καλύτερος όμως από όλους τους περισπασμούς ήταν η εικόνα μου. Η εικόνα μιας αισιόδοξης και αρκετά δυναμικής γυναίκας που χαίρεται τη ζωή της και δεν σταματάει μέχρι να κατακτήσει τους στόχους της. Στα πλαίσια της γενικότερης ειλικρίνειας μου οφείλω να ομολογήσω ότι τα τελευταία 3 χρόνια χάρηκα ελάχιστα πράγματα, κυνήγησα στόχους προσπαθώντας να ξορκίσω τους φόβους μου και όχι κυνηγώντας τις ελπίδες και τα όνειρα μου και κάθε κοινωνική μου επαφή με άφηνε εξουθενωμένη από την προσπάθεια να υποστηρίξω μια εικόνα που δεν ήμουν.
Υπήρξα αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν λειτουργική καταθλιπτική, μέχρι την ημέρα που οι εύθραυστες ισορροπίες μου έσπασαν και εγώ κατέρρευσα. Δεν μου συνέβη σε μια ημέρα, για την ακρίβεια κοιτώντας το τώρα από μακριά μπορώ να διακρίνω σχεδόν κάθε βήμα μου προς την άβυσσο. Το ότι η τελευταία μου επαγγελματική επιλογή δεν ήταν και η πιο πετυχημένη το γνώριζα σχεδόν από την πρώτη μέρα και όμως αφέθηκα. Είπα ψέματα στους γύρω μου παρουσιάζοντας τα πράγματα καλύτερα από ότι ήταν, στον εαυτό μου όμως δεν έπιανε, ο εαυτός μου βούλιαζε κάθε μέρα σε μια πραγματικότητα που δεν του άρεσε και όμως έμενε. Υπό άλλες συνθήκες θα έψαχνα διέξοδο, θα κοίταζα τις ενναλακτικές όμως εγώ αισθανόμουν απλά κουρασμένη χωρίς καμία διάθεση να ψάξω ή να κινηθώ και έτσι απλά έμεινα με μόνη μου ελπίδα να διαψευσθούν οι φόβοι μου, πράγμα που φυσικά δεν έγινε.
Αυτό που έγινε ήταν ότι σιγά σιγά όλα έχασαν το νόημα τους, η ζωή η ίδια έχασε το νόημα της και όταν τελικά ήρθε το τέλος εκείνης της συνεργασίας με βρήκε μουδιασμένη, ανίκανη να αντιδράσω χωρίς διάθεση να αντιδράσω, χωρίς καμία διάθεση να υπάρχω. Και τα πάντα έγιναν δύσκολα. Οι επαφές μου με τον έξω κόσμο περιορίστηκαν στο ελάχιστο καθώς κάθε μια με γέμιζε με ενοχές και τύψεις αφού ένιωθα ότι μαυρίζω τα πάντα γύρω μου ενώ ταυτόχρονα κουβάλαγα μια τεράστια ευθύνη για ότι κακό μπορεί να συνέβαινε. Παράλογο; Στο μυαλό μου εκείνη την περίοδο καθόλου. Κάθε μου κίνηση χρειαζόταν υπερπροσπάθεια και δεδομένου ότι αρνούμουν να πιστέψω τι μου συνέβαινε έκανα αρκετές άσκοπες κινήσεις (κυρίως προσπαθώντας να δείξω ότι είμαι καλά) και όλες κατέληγαν με εμένα να νιώθω ράκος. Και κάθε μέρα ήταν και χειρότερη, κάθε μέρα είχα κουράγιο για όλο και λιγότερα μέχρι που μια μόνιμη λύπη με σκέπασε και οι σκέψεις να τερματίσω τη ζωή μου έγιναν καθημερινότητα και έπειτα απλά δεν έφευγαν. Κάπου εκεί ήταν το δικό μου όριο, και αυτό γιατί ευτυχώς (δεν το πιστεύω ότι το λέω αυτό), έχω ζήσει μια αποτυχημένη απόπειρα από κοντινό μου άνθρωπο και τα αισθήματα που ένιωσα ήταν και τελικά αυτά που απέτρεψαν τη δική μου, γιατί το μόνο που ήξερα ήταν πως δεν θέλω ήταν να γίνω ο λόγος να αισθανθούν όσοι αγαπώ αυτά που είχα αισθανθεί εγώ. Και ευτυχώς ζήτησα βοήθεια.
Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι παρά την άσχημη εμπειρία που είχα, αν δεν είχα ζητήσει βοήθεια αργά η γρήγορα θα προχωρούσα στη δική μου απόπειρα, όχι γιατί δεν θα με ενδιέφεραν πια οι γύρω μου αλλά γιατί κάποια στιγμή θα κουραζόμουν να συνεχίσω νιώθοντας έτσι, κουβαλώντας αυτό το βάρος μέσα μου. Και αν το γράφω αυτό είναι για να τονίσω πόσο σημαντικό υπήρξε για εμένα να λάβω ψυχολογική υποστήριξη και να μπω στη διαδικασία θεραπείας.
Μπορεί να ακουστεί περίεργο, αλλά το πιο δύσκολο κομμάτι αποδείχτηκε το να αποδεχτώ ότι όντως πάσχω από κατάθλιψη, ότι βιώνω ένα έντονα καταθλιπτικό επεισόδιο και αυτό, παρά το γεγονός ότι α. ήταν ξεκάθαρο και β. οι σπουδές μου ήταν στην ψυχολογία και όσο να πεις μια εξοικείωση την είχα. Και όμως για εβδομάδες μαστίγωνα τον εαυτό μου με φράσεις του τύπου «ξεκόλλα» ή «πάρ’το αλλιώς» που το μόνο τους αποτέλεσμα ήταν να με κάνουν να αισθάνομαι ακόμα πιο άχρηστη γιατί δεν τα κατάφερνα. Τελικά κάποια στιγμή κατάλαβα και αποδέχτηκα αυτό που μου συνέβαινε και για κάποιο λόγο αυτό λειτούργησε σχεδόν καταλυτικά, αφού ήταν ή πρώτη στιγμή μετά από καιρό που εξέταζα το ενδεχόμενο οι μαύρες και άραχνες σκέψεις μου να μην είναι απόλυτα σωστές (παρά το γεγονός ότι ήταν λογικές) αλλά ελαφρώς διαστρεβλωμένες εξαιτίας μιας πάθησης, καθόλα κοινής. Για πρώτη φορά μετά από καιρό ακούμπησα για λίγο τις ευθύνες αυτού που μου συνέβαινε σε κάτι πέρα από τις δυνάμεις μου και για λίγο μαλάκωσαν οι τύψεις μου.
Θα ήθελα πολύ να πω ότι η πορεία από εκεί και πέρα ήταν εύκολη και όλα πήραν το δρόμο τους αλλά μόνο έτσι δεν ήταν. Αυτό που έγινε ήταν μια έντονη δουλειά με τις σκέψεις μου ακολουθούμενη με συστηματική ψυχοθεραπεία πολλά σκαμπανεβάσματα και υποστήριξη από τους ελάχιστους φίλους που κράτησα κοντά μου και δεν έπαψαν ούτε στιγμή να με στηρίζουν με την αγάπη τους.
Ένα από τα πράγματα που θυμάμαι έντονα από τον πρώτο μήνα της θεραπείας μου είναι μια συζήτηση με την ψυχολόγο μου οπού αφού της είχα αναλύσει ότι σαν άνθρωπος δεν ήμουν έτσι και ότι θα ήθελα να επανέλθω και να νιώσω όπως πρώτα, να έχω διάθεση να κάνω πράγματα με ρώτησε « οκ. ας πούμε ότι επανέρχεται η διάθεση σου, τι θα σε ευχαριστούσε να κάνεις? Τι θα σε έκανε να χαμογελάσεις» και η απάντηση μου μετά από σκέψη ήταν «τίποτα» και το εννοούσα. Ήταν λες και το μυαλό μου είχε κολλήσει και όχι μόνο δεν μπορούσα να σκεφτώ κάτι που να με ευχαριστούσε τη δεδομένη στιγμή, αδυνατούσα να σκεφτώ οτιδήποτε που να με ικανοποιούσε έστω στο παρελθόν. Χρειάστηκε να περάσει καιρός αλλά θυμάμαι τη στιγμή που βρήκα κάτι που με ευχαριστούσε. ΄Ήταν ένα βράδυ που το βλέμμα μου έπεσε σε ένα video από το Περού και σκέφτηκα ότι θέλω να πάω, και μετά το φαντάστηκα και κάπου στη μέση χαμογέλαγα. Ήταν το πρώτο πράγμα που θυμήθηκα ότι αγαπώ, τα ταξίδια και η σκέψη ενός είχε ανοίξει ένα μικρό παράθυρο από όπου έμπαινε φως μέσα μου.
Νομίζω εκεί ήταν και η αρχή της επιστροφής μου στον κόσμο. Στον κόσμο των ζωντανών γιατί αυτό που βίωσα εγώ τουλάχιστον ως κατάθλιψη δεν ήταν τόσο η θλίψη (που ήταν παρούσα δεν λέω) όσο η έλλειψη διάθεσης για ζωή παρέα με μια μόνιμη ματαιότητα.
Έχουν περάσει κάποιοι μήνες έκτοτε. Έχω 5 γεμάτα ημερολόγια γεμάτα με σκέψεις και αναδιατυπώσεις, μια αναμορφωμένη αντίληψη για τη ζωή και τις προτεραιότητες μου και μια πρακτικά καινούργια καθημερινότητα. Κυρίως έχω μια ολοκαίνουργια αίσθηση ασφάλειας σχετικά με τη ζωή μου, όχι γιατί πιστεύω ότι όλα θα πάνε καλά (που μεταξύ μας δεν γίνεται – τουλάχιστον όχι πάντα) αλλά γιατί πιστεύω ότι διαθέτω πλέον τα εργαλεία για να αντιμετωπίσω ότι έρθει και τη δύναμη να ζητήσω έγκαιρα βοήθεια αν δω ότι δυσκολεύομαι.
Και αν το μοιράζομαι τώρα όλο αυτό, είναι γιατί ξέρω πως ότι δεν ήμουν η μόνη που βίωνα κάτι τέτοιο, ότι είναι πολλοί εκεί έξω και είτε δεν το μοιράζονται είτε δεν το αποδέχονται και γνωρίζω πλέον πόσο επικίνδυνα είναι και τα δύο. Ένας άλλος λόγος είναι γιατί πιστεύω ότι είναι σημαντικό οι άνθρωποι που περνάμε μέσα από προβλήματα να μιλάμε για αυτά, ειδικά όταν πρόκειται για την ψυχική υγεία που εξακολουθεί να είναι μεγάλο ταμπού. Είναι σημαντικό να εξηγούμε και να φωνάζουμε με όποιο τρόπο μπορούμε ότι τα περισσότερα προβλήματα τέτοιου είδους είναι αντιμετωπίσιμα και είναι σημαντικό να προτρέπουμε τους ανθρώπους που τα αντιμετωπίζουν να ζητήσουν βοήθεια και να παλέψουν για να τα ξεπεράσουν.
Ξέρω πολύ καλά ότι η κατάθλιψη δεν είναι μια ασθένεια πού όλοι βιώνουν με τον ίδιο τρόπο, και δεν υπάρχουν πανάκειες. Η εμπειρίες που βιώνει ο καθένας είναι καθαρά προσωπικές αλλά αν μου δίδαξε κάτι η δική μου ήταν ότι μου έκανε καλό να μαζεύω δύναμη από όλους εκείνους που μίλαγαν για το πως ξεπέρασαν ή έμαθαν να ζούνε με την ασθένεια αυτή. Με έκαναν να σκέφτομαι ότι ίσως μπορώ και εγώ ακόμα και αν για την ώρα φαινόταν αδύνατο.
Σε ένα από τα πιο όμορφα εμπνευσμένα Ted talks, ο εισηγητής εξηγεί τη σημασία του να παρέχουμε τις πρώτες βοήθειες στα ψυχικά μας τραύματα – δίνοντας τους την ίδια σημασία που θα δίναμε σε ένα σωματικό. Σας παραθέτω το video και σας παροτρύνω να το μοιραστείτε και κυρίως να το κάνετε πράξη. https://www.ted.com/talks/guy_winch_the_case_for_emotional_hygiene
Ο τρίτος και τελευταίος λόγος ύπαρξης αυτού του κειμένου, είναι η θέληση μου να σπάσω την εικόνα, την όποια εικόνα. Να αφαιρέσω τα φίλτρα, τα μεγάλα χαμόγελα και τις στημένες πόζες και να πω μια αλήθεια. Μια αλήθεια από αυτές που κρύβουμε στην προσπάθεια να ωραιοποιήσουμε τις ζωές μας, ελπίζοντας ότι στο μέλλον θα ακούω και περισσότερες γιατί εκεί πλέον βρίσκω τους πιο όμορφους ανθρώπους, εκεί κάνω τις πιο ουσιώδης συζητήσεις και κυρίως γιατί πραγματικά βαρέθηκα την επιφάνεια.
Πολύτιμες Βοήθειες
Σε όλη την πορεία μου είχα πολλούς και καλούς βοηθούς και σας τους παραθέτω έναν προς ένα
Γνωσιακή – Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία – Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία βασίζεται στην θεωρία ότι η συμπεριφορά ενός ατόμου καθορίζεται από τον τρόπο σκέψης του σχετικά με τον εαυτό του και το ρόλο του στον κόσμο. Οι θεραπευόμενοι μαθαίνουν, λοιπόν, ότι δεν είναι το γεγονός που τους κάνει να αισθάνονται άσχημα, αλλά οι σκέψεις τους για το συγκεκριμένο γεγονός, οπότε και αλλάζοντας τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται, αλλάζει και ο τρόπος που αισθάνονται.
Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία είναι δομημένη και βραχυπρόθεσμη και συνήθως διαρκεί 15 – 20 συνεδρίες (12 εβδομάδες). Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, έχει εφαρμοσθεί με την μεγαλύτερη επιτυχία στην κατάθλιψη και τις αγχώδεις διαταραχές (κρίση πανικού, φοβίες, αγοραφοβία, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, αγχώδεις εκδηλώσεις), αλλά και ως βοηθητική θεραπεία για την αντιμετώπιση της κατάχρησης ουσιών και για την βελτίωση της συμμόρφωσης με την φαρμακευτική αγωγή.
Βιβλία
Αισθανθείτε Καλά! Η Αποτελεσματική Αντιμετώπιση Της Κατάθλιψης Χωρίς Φάρμακα
Η παρηγοριά της φιλοσοφίας – De Botton, Alain
Videos
https://www.ted.com/topics/depression
https://www.ted.com/talks?sort=inspiring\