Πρώτο κείμενο στο νέο μου site εγκαινιάζοντας το καινούργιο μου επαγγελματικό βήμα και εγώ θέλω να γράψω για την αξία της αποτυχίας. Ένα κομμάτι του εαυτού μου το κοιτάει όλο αυτό και αναρωτιέται “Αλήθεια τώρα; έτσι θέλεις να ξεκινήσεις;” και “μήπως είναι λίγο δυσοίωνο όλο αυτό;”. Ευτυχώς αυτό το κομμάτι είναι μικρό πια. Η υπόλοιπη γνωρίζω ότι δεν θα ήμουν εδώ σήμερα χωρίς τις αποτυχίες μου. Και σήμερα θέλω να μοιραστώ την πρόσφατη που πλέον όμως την θεωρώ σκαλοπάτι και σπουδαίο μάθημα. Ή μάλλον μαθήματα. Πληθυντικός. Ήταν πολλά και όλα πολύτιμα. Δεν σκεφτόμουν όμως πάντα έτσι.
το Βίωμα
Μεγάλωσα βλέποντας γύρω μου τις επιτυχίες να γιορτάζονται, να μοιράζονται, να επιβραβεύονται (όχι όλες – τις μεγάλες- το περιβάλλον μου είχε μέτρο και αυστηρά κριτήρια). Τις αποτυχίες, όσα δεν πήγαιναν όπως περιμέναμε ή θέλαμε, δεν ήταν να τα μοιράζεσαι. Αυτά ήταν για εσωτερική κατανάλωση. Οι επιτυχίες ήταν τρόπαια που δείχναμε και ποτέ δεν ήταν αρκετές. Οι αποτυχίες είχαν μέσα τους λάθη, ενοχές. Ήταν αγκάθια που πονούσαν και τουβλάκια που έχτιζαν τους τοίχους των φόβων μας. Ήταν ιστορίες -πολεμοφόδια για κάθε νέο εγχείρημα. Για να μην τις επαναλάβεις. Έμαθα να παίρνω επιβεβαίωση από τις επιτυχίες μου και να τρέχω για να κρύψω, να αλλάξω, να διορθώσω -όσο πιο γρήγορα γίνεται τις αποτυχίες μου. Στη δεύτερη περίπτωση κουβαλώντας ένα βάρος και μια φωνή αυτοτιμωρίας που πάντα μου έλεγε ότι “έπρεπε να ξέρω καλύτερα”, “να έχω επιλέξει σωστότερα, “ να το έχω προβλέψει”…Έπρεπε να ήμουν καλύτερη. Φυσικά αυτό δεν με εμπόδισε από το να κάνω λάθη ή να αποτυγχάνω. Όπως έχει πει και ο Ρούσβελτ “O μόνος άνθρωπος που δεν κάνει λάθη, είναι ο άνθρωπος που δεν κάνει τίποτα”. Και εγώ έκανα και κάνω πολλά. Το μόνο λοιπόν που κατάφερα με αυτή τη νοοτροπία είναι να παίρνω τα λάθη μου βαριά, να αυτομαστιγώνομαι και να βιάζομαι να τα διορθώσω κάνοντας έτσι συχνά σπασμωδικές κινήσεις. Α! Και να φοβάμαι. Πως ένα λάθος μου θα μου κοστίσει, τη θέση μου στη δουλειά, τη σχέση μου, την εικόνα μου. Γιατί τα λάθη πληρώνονται. Άλλη μια “ωραία” και επιβλαβής πεποίθηση που κουβαλούσα, όχι τυχαία. Είπαμε ήταν βίωμα.
Μια Ρωγμή Στον Τοίχο
Η πρώτη μου επαφή με μια άλλη νοοτροπία, που αντιμετώπιζε την αποτυχία ως σκαλοπάτι προς την ανάπτυξη και τα λάθη ως ευκαιρία μάθησης, ήρθε σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον. Ξέρω ακούγεται περίεργο αλλά υπάρχουν και αυτοί οι άνθρωποι, οι ασφαλής με τον εαυτό τους που δημιουργούν εταιρείες και καλλιεργούν όμορφες αξίες. Και εγώ είχα την τύχη να συνεργαστώ με μερικούς. Εκεί για πρώτη φορά είδα ότι στα λάθη δεν τους έπιανε πανικός (εμένα με έπιανε), αντίθετα έκαναν ένα βήμα πίσω και ψύχραιμα κοιτούσαν τι μπορούν να διορθώσουν και κυρίως πως θα μάθουν από αυτό. Τους ενδιέφερε όχι να μην ξανακάνουν κάποιο λάθος, ήταν σίγουροι ότι λάθη θα γίνουν, αλλά τι μπορούν να πάρουν απο την εμπειρία ώστε να εξελιχθούν. Πρώτη φορά έβλεπα ανθρώπους που στέκονταν απέναντι σε ένα λάθος ή μια αποτυχημένη προσπάθεια όχι με επίκριση αλλά με περιέργεια. “Τι μπορώ να πάρω απο αυτό” “Τι καλό έχει να μου δώσει αυτή η εμπειρία;” Πίστευαν πραγματικά ότι τα λάθη και οι αποτυχίες είναι ανθρώπινα και αναπόφευκτο μέρος κάθε παιχνιδιού και διαδικασίας. Αυτή ομάδα μου δίδαξε πρακτικά την νοοτροπία “trial + error” που στα Ελληνικά μεταφράζεται ως “μέθοδος δοκιμής – σφάλματος” και ουσιαστικά σημαίνει, “ψάχνω να βρω τον καλύτερο τρόπο προς την επίτευξη ένος επιθυμητού αποτελέσματος ή μιας σωστής λύσης, δοκιμάζοντας έναν ή περισσότερους τρόπους και μέσα, σημειώνοντας και εξαλείφοντας σφάλματα ή αιτίες αποτυχίας”. Σημαίνει επίσης να προσπαθείς και να δοκιμάζεις πολλά και διαφορετικά πράγματα μέχρι κάτι απο αυτά να πετύχει. Είναι μια νοοτροπία που σε καλεί να δοκιμάσεις χωρίς να φοβάσαι ότι μπορεί να αποτύχεις, γνωρίζοντας ότι μπορεί και να γίνει. Σκοπός εδώ δεν είναι να μην αποτύχεις αλλά να μαθαίνεις κάθε φορά και κυρίως να συνεχίζεις να προσπαθείς. Να κάνεις την κάθε σου αποτυχία όχι εμπόδιο και αποτροπή αλλά μάθημα και εφαλτήριο για την επόμενη προσπάθεια. Μέχρι να πετύχεις.
Παίρνει Χρόνο
Αν περιμένεις ότι μετά απο αυτή την πρώτη μου θετική εμπειρία η νοοτροπία μου άλλαξε και όλα τα έιδα αλλιώς, φοβάμαι πως θα σε απογοητεύσω. Στην πραγματική ζωή μια νοοτροπία που έχει χτιστεί σε βάθος χρόνου θέλει επίσης χρόνο για να αλλάξει και συνειδητή προσπάθεια. Γιατί το μυαλό έχει συνηθίσει να σκέφτεται με ένα Χ τρόπο και δεν του αρέσουν καθόλου οι αλλαγές. Οπότε αυτό που θέλω να πω είναι ότι μου πήρε χρόνο, δουλειά με τον εαυτό μου και την θεραπέυτρια μου και αρκετές δοκιμασίες. Με την πρόσφατή να είναι και η μεγαλύτερη ως τώρα.
Κολυμπώντας Στην Αποτυχία
Αυτό που με λίγα λόγια συνέβη τα τελευταία λίγα χρόνια, είναι ότι κάποια στιγμή αποφάσισα να αφήσω την σίγουρη δουλίτσα μου, την οποία είχα σιχαθεί, και με είχε ήδη προικίσει με ένα burn out και να επενδύσω ότι χρήματα, χρόνο και ενέργεια είχα στην δημιουργία ένος eshop. Το οποίο όχι δεν πήγε καλά …πήγε άπατο. Οικονομικά. Κατά τα άλλα, μου έδωσε την ευκαιρία να αναπτύξω νέες δεξιότητες, να ανακαλύψω ταλέντα που δεν γνώριζα, να συνδεθώ κόσμο με παρόμοια ενδιαφέροντα, να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου, να ανοιχτώ σε νέες πηγές γνώσεις, να ξεκινήσω νέες σπουδές, να φτάσω στο εδώ και τώρα. Όλα τόσο μαγικά. Αλλά οικονομικά είπαμε …άπατο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ακούω ότι “εφόσον το εγχείρημα μου δεν είναι κερδοφόρο απέτυχε, και μαζί του και εγώ”.” Ότι πέταξα τα χρήματα μου, τον χρόνο και την ενέργεια μου”. “Ότι δεν δουλεύω” (γιατί δουλειά είναι μόνο ότι σου αποφέρει κέρδος, εγώ προφανώς είχα χόμπι να πληρώνω εφορία, εφκα και να είμαι όλη μέρα στον υπολογιστή δημιουργώντας περιεχόμενο και κατεβάζοντας ιδές). Ότι αφού απέτυχα, γιατί δεν εγκαταλείπω την ιδέα να κάνω κάτι δικό μου για να γυρίσω στα σίγουρα; Αλήθεια γιατί άφησα τα σίγουρα; Δεν είναι όλοι γεννημένοι για να είναι επιχειρηματίες. Καλά δεν ήμουν πριν;(δεν ήμουν!) Και στην τελική δεν χρειάζεται να παίρνεις χαρά από τη δουλειά σου είναι δουλειά (άλλαξε τον τόνο και το ‘χεις). Κοινώς αυτό που άκουγα είναι ότι κάτι που δεν μου λειτούργησε με ορίζει και καλά θα κάνω να γυρίσω πίσω γιατί αν συνεχίσω τα νέα εγχειρήματα το μπροστά είναι άγνωστο, αβέβαιο και με το ιστορικό μου μάλλον αποτυχημένο. Και επειδή όπως είπα πριν οι νοοτροπίες δεν αλλάζουν από την μια μέρα στην άλλη για κάποιο διάστημα όλα αυτά λειτούργησαν μέσα μου. Και έτσι, φοβήθηκα, πανικοβλήθηκα, στρεσαρίστηκα και ακινητοποιήθηκα, (ναι από όλες τις αντιδράσεις στο στρες, το δικό μου νευρικό σύστημα επέλεξε αυτή την φορά την ακινητοποίηση). Και ενώ θα μπορούσα κάτι να σώσω (οικονομικά τουλάχιστον) έπαθα τέτοιο κοκομπλόκο που ενώ έβλεπα ότι αυτό που κάνω δεν προχωράει, αντί να το αφήσω να πάει στο καλό και εγώ στο επόμενο βήμα μια ώρα αρχύτερα, το πάλευα. Γιατί είχα πιστέψει ότι το τέλος του θα επιβεβαίωνε όλα τα παραπάνω.
Αλλαγή Πλεύσης
Περιττό να πω ότι έκανα λάθος. Το τέλος του πρώτου επιχειρηματικού εγχειρήματος ήρθε αλλά μου έφερε περισσότερα δώρα από όσα μου πήρε. Γιατί στο μεταξύ πήρα μια απόσταση από οποιαδήποτε φωνή και επιρροή δεν ένιωθα ότι με εξελίσσει, εκτίμησα όλα τα υπέροχα νέα πράγματα που έμαθα σε αυτό το διάστημα και κατάλαβα ότι αυτό που κάποιοι ονομάζουν χάσιμο χρόνου ή χρημάτων για εμένα ήταν και είναι μια επένδυση. Σε εμένα και τα θέλω μου. Κυρίως όμως κατάλαβα ότι δεν γίνεται να μετράω τον εαυτό μου με επιτυχίες και αποτυχίες, ιδίως όταν αυτές οι έννοιες ορίζονται από τρίτους. Ότι για τον καθένα μας διαφορετικά πράγματα σημαίνουν επιτυχία και αποτυχία. Όλον αυτό τον καιρό, πέρα από τις πολλές πρακτικές δεξιότητες που ανέπτυξα, με είδα να διαχειρίζομαι το άγχος μου, να χαμογελάω στις δυσκολίες, να πέφτω και να ξανά σηκώνομαι για να συνεχίζω να δουλεύω πάνω στους στόχους μου ανακαλύπτοντας μια εσωτερική δύναμη που δεν ήξερα καν ότι διαθέτω. Έμαθα ότι μπορώ να αποτύχω, να κάνω λάθη και αυτό να μην σημαίνει το τέλος του κόσμου. Να μην σημαίνει καν κάτι για εμένα. Για πρώτη φορά βιώνω αυτό που εκείνη η όμορφη ομάδα ξεκίνησε να μου μαθαίνει πριν χρόνια. Το να μην φοβάμαι να πέσω, να κάνω λάθη, να αποτύχω, αλλά να θεωρώ δεδομένο ότι θα γίνει. Να παίρνω αυτές μου τις εμπειρίες και να μην τις κάνω τείχη για να με προστατέψω από επόμενες παρόμοιες, αλλά σκαλάκια για να ανέβω επίπεδο και να αντιμετωπίσω τις επόμενες καλύτερα. Πες μου τώρα, δεν είναι ανεκτίμητο όλο αυτό;
Γιορτάζοντας
Έγραψα στην αρχή πως σήμερα κάνω ένα νέο ξεκίνημα. Και είναι υπέροχο. Αλλα δεν θα γινόταν αν δεν είχαν προηγηθεί τα μαθήματα που πήρα όλο το προηγούμενο διάστημα. Δεν θα γινόταν αν κάτι “δεν έιχε πάει εντελώς λάθος”. Και δεν έχω ιδεά πως θα εξελιγθεί όλο αυτό το “νεό”, ξέρω μόνο τις προθέσεις μου, όμως σήμερα με αυτό το κείμενο, θέλω να γιορτάσω με κάποιο τρόπο τα βήματα ως εδώ. Τα άβολα, τα δυσάρεστα, τα όσα δεν μου πήγαν όπως νόμιζα πως θέλω εκείνη την στιγμή, για να με φέρουν σε κάτι που μου αρέσει περισσότερο. Την γνώση πως ίσως και αυτό είναι ακομα ένα βήμα και όχι το τέρμα. Και να σε καλέσω με αυτό να αγκαλίασεις και εσύ ότι δεν έχει πάει όπως θα ήθελες. Να βρεις μέσα του το πολύτιμο μάθημα και να πάρεις απο την εμπειρία. Να αυτό, θέλω να κρατήσεις. Δεν υπάρχει αποτυχία, υπάρχουν μόνο εμπειρίες και είναι ειναι στο χέρι σου τι θα κάνεις με αυτές.